Do warzyw psiankowatych najczęściej uprawianych w naszym kraju należą pomidor, papryka, ziemniak oraz oberżyna. Tak jak u pozostałych grup warzyw występują przeróżne choroby, tak i u tej grupy możemy borykać się z atakiem chorób grzybowych, bakteryjnych i wirusowych. Część chorób jakie mogą się pojawić to dobrze znane najczęściej występujące od kilku, czy kilkudziesięciu lat.
Przegląd najpopularniej występujących chorób
Zgorzel podstawy łodygi i czarna zgnilizna owoców pomidora
Charakterystycznym objawem choroby jest gwałtowne więdnięcie całych roślin, najczęściej na początku dojrzewania owoców. U podstawy łodygi widoczne jest zbrunatnienie, które stopniowo powiększa się obejmując łodygę dookoła. W porażonym miejscu łodyga robi się cieńsza i pokrywa się dużą ilością prawie czarnych punkcików -owocników zawierających zarodniki grzyba. Na porażonych owocach wokół szypułek powstają ciemnobrunatne, stopniowo powiększające się plamy. Owoce gniją i masowo opadają, często jeszcze przed dojrzeniem.
Więdnięcie roślin pomidora
Różne gatunki grzybów żyjących w glebie porażają system korzeniowy, niszcząc tkanki korzeni i szyjki korzeniowej, albo rozwijają się w wiązkach przewodzących łodygi, powodując ich zaczopowanie.
Zaraza ziemniaka
Choroba ta występuje głównie na ziemniakach i pomidorach, poraża również paprykę i oberżynę. Zaraza ziemniaka na pomidorach występuje przeważnie w drugiej połowie lata. Na owocach pomidora pojawiają się brunatne, stopniowo powiększające się, twarde, nieregularne plamy, na liściach występują brunatne, stopniowo powiększające się plamy, a na dolnej stronie w ich miejscu biały, puszysty nalot.
Na liściach ziemniaków odmian wczesnych, zwykle najpierw na wierzchołku lub brzegach liści, pojawiają się już w lipcu żółtawe, później brunatne plamy. Tkanki w obrębie plam miękną i ciemnieją, po czym całe liście więdną i zasychają. Na dolnej stronie liści, na granicy plami zdrowej tkanki, powstaje biały, delikatny nalot. Na porażonych bulwach powstają szarosine, nieco wgłębione, różnej wielkości plamy, pod którymi znajduje się zbrunatniały miąższ. Grzyb przenosi się z ziemniaków na pomidory i odwrotnie.
Septorioza pomidorów
Choroba może występować na pomidorach we wszystkich fazach rozwoju. Na chorych liściach powstają liczne, drobne, o wyraźnych konturach, brunatne lub szare plamy z ciemniejszym brzegiem. W środku plam, które zasychają i jaśnieją, powstają ciemnobrunatne lub nawet czarne, punktowane wzniesienia najlepiej widoczne od dolnej strony liści. Najpierw objawy chorobowe występują na dolnych liściach, a później na całej roślinie. Często porażone są ogonki liściowe i łodygi, na których powstają drobniutkie, brunatne plamki z ciemniejszymi punktami.
Sucha plamistość liści
Choroba występuje na ziemniakach, pomidorach, oberżynie i papryce w połowie lata, znacznie wcześniej niż zaraza ziemniaka. Na porażonych liściach powstają suche, brunatne plamy, stopniowo rozrastające się podczas ciepłej i wilgotnej pogody i obejmujące znaczną część blaszki liściowej. U porażonych owoców powstają, najczęściej przy szypułce, nieco wklęsłe, czarne plamy z aksamitnym nalotem. Na porażonych bulwach powstają czarne plamy, pod którymi miąższ gnije.
Zgorzel siewek
Choroba podobna jak u kapustnych i pozostałych grupach roślin w tym ozdobnych. Należy pamiętać o zaprawianiu nasion na sucho zaprawą nasienną T sterylizacją podłoża.
Rak ziemniaka
Podczas zbioru widać na stolonach oraz na młodych bulwach bardzo nieregularne narośle różnej wielkości – od małej kropki do pięści, gąbczaste, kalafiorowate, początkowo białe, stopniowo ciemniejące i gnijące. Korzenie ziemniaków nie ulegają zakażeniu. Jest to choroba kwarantannowa, toteż jej zwalczanie odbywa się pod nadzorem służb. Większość obecnych odmian ziemniaka jest odporna na tą chorobę.
Parch zwykły ziemniaka
Na skórce dojrzewających bulw ziemniaka powstają tzw. strupy parcha. Są one płaskie, wgłębione lub wypukłe, przeważnie okrągławe, o szorstkiej powierzchni. Porażona skórka wykrusza się. Jest to choroba bakteryjna.
Smugowatość pomidorów
Najczęściej występująca w Polsce choroba wirusowa pomidorów. Przyczyną są głównie dwa wirusy: mozaiki zwykłej tytoniowej i wirus X ziemniaka. Choroba poraża wszystkie części rośliny, które stają się kruche i łamliwe. Na liściach powstają brunatne plamki, ponadto liście mają mozaikowate zabarwienie, są mniejsze od normalnych i powyginane. Wzrost roślin jest zahamowany, słabsze rośliny giną. Owoce są drobne, często z plamami.
Mozaika pomidorów
Choroba ta objawia się mozaikowatym zabarwieniem liści. Czasem liście są zniekształcone lub blaszka liściowa zanika(tzw. nitkowatość).
Zapobieganie oraz zwalczanie chorób warzyw psiankowatych
Aby zabezpieczyć nasze warzywa przed atakiem w/w chorób należy spełnić kilka warunków:
- Niszczymy wszelkie resztki chorych roślin.
- Należy stosować 3 letnią przerwę w uprawie psiankowatych na danym miejscu.
- Pomidory i ziemniaki uprawiamy w jak największej odległości od siebie.
- Wykopujemy ziemniaki podczas suchej pogody.
- Po zauważeniu pierwszych objawów choroby, zastosować oprysk.
- Usuwać i niszczyć na bieżąco chore rośliny.
- Odkażać narzędzia, paliki, sznury, skrzynki, doniczki, ziemię do wysiewu.
- Nie uprawiać ziemniaków na glebach wapiennych.
Środki ochrony roślin
Do popularnych środków jakie możemy wykorzystać w walce z chorobami zaliczamy: Miedzian 50 WP, Ridomil Gold MZ PEPITE 67,8 WG, Scorpion 325 SC, Signum 33 WG, CABRIO DUO 112 EC, Score 250 EC, ARMETIL M 72 WP, AMISTAR 250 SC.
Przeczytaj również:
Najczęstsze choroby warzyw kapustnych
Mączniak prawdziwy – objawy, zwalczanie i zapobieganie
Mączniak rzekomy – objawy, zwalczanie i zapobieganie
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych – monilioza
Witam serdecznie! Nazywam się Sebastian i jestem doświadczonym ogrodnikiem z ponad 25-letnim stażem. Moja pasja do roślin towarzyszy mi od najmłodszych lat. Już jako dziecko fascynowała mnie przyroda, a szczególnie bogactwo świata roślin, co naturalnie wpłynęło na wybór mojej ścieżki zawodowej. Ukończyłem szkołę branżową o profilu ogrodniczym, a od tego czasu konsekwentnie rozwijam swoją wiedzę i umiejętności. Ogrodnictwo to dziedzina dynamiczna i pełna wyzwań – stale pojawiają się nowe odmiany roślin, innowacje technologiczne oraz zaawansowany sprzęt. Mimo wieloletniego doświadczenia wciąż poszerzam swoje kompetencje, śledząc najnowsze trendy i zdobywając aktualne informacje. Przez lata miałem okazję pracować w różnych obszarach ogrodnictwa: – w szkółkach, zajmując się uprawą drzewek, krzewów liściastych, iglastych oraz bylin, – w szklarniach, gdzie specjalizowałem się w uprawie roślin doniczkowych, – w firmie zakładającej ogrody kompleksowo, od projektu po instalację systemów nawadniających. Dzięki tym doświadczeniom mogę nie tylko dzielić się wiedzą, ale również oferować wsparcie w zakładaniu i pielęgnacji ogrodów. Moim celem jest inspirowanie innych do tworzenia pięknych, funkcjonalnych przestrzeni, które przyniosą radość i harmonię. Zapraszam serdecznie do wspólnego odkrywania tajemnic ogrodnictwa!