Rdza źdźbłowa traw (Puccinia graminis)
Charakterystyka
Rdza, jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych traw i zbóż. Poraża przeważnie pochwy liściowe i źdźbła, czasami także liście i kłosy. Atakowanie grzyba uwarunkowane jest przebiegiem pogody, tj. wilgotne i mokre lata z temperaturą w przedziale 15 – 20oC. W Polsce przypada na okres czerwca i lipca. Cykl rozwojowy jednego pokolenia patogenu wynosi od 10 do 14 dni. Choroba obecnie występuje w niewielkim nasileniu, przeważnie lokalnie.
Porażone rośliny na początku wegetacji wytwarzają na organach żółtobrunatne lub rdzawobrunatne kreski(uredinia) długości około 10 mm, otoczone porozrywaną skórką, która po obumarciu przyjmuje barwę srebrzystą. Kreski zawierają tzw. letnie zarodniki urediniospory. W przypadku silnego porażenia roślin, uredinia pokrywają całą powierzchnię liści lub źdźbeł, co prowadzi z kolei do ich wyłamania. Po koniec wegetacji na porażonych częściach rośliny w okolicach urediniów, pojawiają się ciemnobrunatne lub czarne telia zawierające zarodniki zimowe – przetrwalnikowe(teliospory). Zarodniki przetrwalnikowe w początkowej fazie okryte skórką, która pęka tworząc wokół obrzeżenia. Teliospory są odporne na mrozy i mogą zimować w glebie.
Przeczytaj również: Jak dbać o trawnik?
Rdza źdźbłowa jest patogenem dwudomowym, tzn. ma dwóch żywicieli. Drugim żywicielem są gatunki berberysu, mahonii oraz Szakłak pospolity Rhamnus cathartica, Kruszyna pospolita Frangula alnus. Drugi żywiciel porażany jest na wiosnę przez zimujące teliospory. Wiosną wyrastają z nich podstawki wytwarzające bazydiospory. Przenoszone przez wiatr infekują rośliny. Na ich liściach wiosną tworzą się niewielkie pomarańczowoczerwone plamy z ciemnym środkiem. W tym ciemnym środku powstają spermogonia wytwarzające spermacja. Na dolnej stronie liści powstają plamy zawierające kubeczkowate ecja wytwarzające ecjospory. Przenoszone przez wiatr na duże odległości i to one dokonują infekcji pierwotnej traw. Oprócz tego zboża mogą być zakażane także przez urediniospory powstające na zakażonych już trawach. Jest to infekcja wtórna. Wyrastające z bazydiospor strzępki wnikają do tkanek rośliny przez kutykulę i skórkę, strzępki wyrastające z ecjospor i urediniospor tylko przez aparaty szparkowe.
Zapobieganie i zwalczanie
Obecnie w celu zapobiegania choroby stosuje się gatunki i ich odmiany odporne na rdzę. Należy również stosować głębokie przekopanie podłoża i usunięcie resztek roślin oraz usunięcie perzu właściwego i owsa głuchego. Stosujemy prawidłowe nawożenie roślin nawozami azotowymi, nie przekraczamy zalecanych dawek. Stosowanie nawozów fosforowych i potasowych dodatkowo wzmacnia odporność roślin na chorobę. Ważnym elementem jest prawidłowe nawadnianie roślin, nie dopuszczając do zalegania wody i dobre przewietrzenie( nie sadzić zbyt gęsto roślin). Porażone rośliny najlepiej usunąć wraz z bryłą korzeniową i spalić. Można zastosować chemiczne środki ochrony roślin w postaci fungicydów z grupy triazoli i strobiluryn.
Przeczytaj również:
Wertykulacja i aeracja trawnika
Foto: Pexels i Pixabay
Witam serdecznie! Nazywam się Sebastian i jestem doświadczonym ogrodnikiem z ponad 25-letnim stażem. Moja pasja do roślin towarzyszy mi od najmłodszych lat. Już jako dziecko fascynowała mnie przyroda, a szczególnie bogactwo świata roślin, co naturalnie wpłynęło na wybór mojej ścieżki zawodowej. Ukończyłem szkołę branżową o profilu ogrodniczym, a od tego czasu konsekwentnie rozwijam swoją wiedzę i umiejętności. Ogrodnictwo to dziedzina dynamiczna i pełna wyzwań – stale pojawiają się nowe odmiany roślin, innowacje technologiczne oraz zaawansowany sprzęt. Mimo wieloletniego doświadczenia wciąż poszerzam swoje kompetencje, śledząc najnowsze trendy i zdobywając aktualne informacje. Przez lata miałem okazję pracować w różnych obszarach ogrodnictwa: – w szkółkach, zajmując się uprawą drzewek, krzewów liściastych, iglastych oraz bylin, – w szklarniach, gdzie specjalizowałem się w uprawie roślin doniczkowych, – w firmie zakładającej ogrody kompleksowo, od projektu po instalację systemów nawadniających. Dzięki tym doświadczeniom mogę nie tylko dzielić się wiedzą, ale również oferować wsparcie w zakładaniu i pielęgnacji ogrodów. Moim celem jest inspirowanie innych do tworzenia pięknych, funkcjonalnych przestrzeni, które przyniosą radość i harmonię. Zapraszam serdecznie do wspólnego odkrywania tajemnic ogrodnictwa!