Rodzina misecznikowate (Lecaniidae) należy do nadrodziny czerwce (Coccoidea)
Charakterystyka
Rodzinę misecznikowate reprezentuje kilka najczęściej występujących gatunków takich jak: Misecznik tujowiec (Parthenolecanium fletcheri), M. oliwkowiec (Saissetia oleae) oraz Misecznik śliwowiec (Parthenolecanium corni), M. cytrusowiec (Coccus hesperidum) i Przylepnica szklarniowa (Pulvinaria floccifera). Gatunków jest o wiele więcej, ale te powyższe są najczęściej występujące.
Misecznik tujowiec
Owad pochodzi z Ameryki Północnej. Atakuje najczęściej Żywotnik zachodni, czyli pospolitą tuję oraz rzadziej cyprysy, jałowce, choinę oraz Biotę wschodnią(dawniej Żywotnik wschodni). Samica tego szkodnika ma ciało owalnego kształtu i mocno wypukłe, długości 2-3,5 mm, wysokości 1,5-3 mm i wysokości 1,5-2,5 mm. U osobników dorosłych(samica) strona grzbietowa w formie tarczki, koloru od ciemnobrązowego przez jasnobrązowy do żółtego. Młodociane osobniki są płaskie, jasnobrązowe z białym paskiem na grzbiecie i białymi kropkami po bokach. Jaja białe pokryte puszkiem woskowym. Samce nie zostały do tej pory poznane. Zimują larwy, które od maja przekształcają się w samice. W ciągu roku występuje tylko jedno pokolenie. Samice z larwami żerują na spodniej stronie igieł i pędach. Skutkiem jest zamieranie zaatakowanych części rośliny. Efektem ubocznym żerowania jest wydzielanie przez owady dużej ilości rosy miodowej. Rosa powoduje rozwój sadzaków, które utrudniają procesy asymilacyjne rośliny.
Misecznik oliwkowiec
Szkodnik powszechny w Europie Południowej a pochodzący z Afryki Południowej. Mają miękkie w przybliżeniu o okrągłym kształcie, dość płaskie ciało, długości 2-5 mm i koloru od ciemnoszarego do brązowo czarnego. Tarczka z wiekiem twardnieje i staje się matowa. Rozmnażanie odbywa się poprzez partenogenezę, po której samica składa około 2500 jaj. Najczęściej jak sama nazwa wskazuje atakuje drzewka oliwne. Atakuje także drzewa i krzewy o twardych liściach jak drzewa cytrusowe, kawowe, czy herbaciane. Często atakuje rośliny doniczkowe, szklarniowe jak fikusy, orchidee, oleandry, paprocie, mirty, bluszcze i asparagusy.
Misecznik cytrusowiec
Owad najpewniej pochodzi z Ameryki Środkowej. Jest owadem o spłaszczonym, owalnym i wydłużonym ciałem długości 3-4 mm. Kolor od żółtozielonego do jasnoszarego z ciemnobrązowymi kropkami(plamkami). Z wiekiem samicy kolor staje się ciemniejszy i bardziej matowy. Brzegi tarczki są jaśniejsze niż środek. Samice rozmnażają się partenogenetycznie bez zapłodnienia. Dorosła samica składa 5 do 19 jaj dziennie w ciągu 30–65 dni, łącznie każda samica składa od 80 do 250 jaj. Na roślinie żerują larwy i dorosłe samice, atakują spodnią stronę liści i łodygi. Owady wysysają soki roślinne, i wydalają duże ilości rosy miodowej na której zaczynają pojawiać się sadzaki. Do najczęściej narażonych roślin na atak tego szkodnika należą: cytrusy, winorośl, figa, marakuja, brzoskwinia, grusza, paprocie, bluszcze, fikusy, szeflera oraz wiele roślin uprawianych w szklarniach, różne rodzaje roślin doniczkowych.
Misecznik śliwowiec
Ten szkodnik pochodzi z Europy Południowej, Zakaukazia i Azji skąd rozprzestrzenił się prawie na cały świat oprócz rejonów polarnych i pustynnych. Dorosła samica jest nieruchoma o owalnym i wypukłym ciele. Korpus o długości 3,0–6,5 mm, szerokości 2,0–4,0 mm, wysokości 4,0 mm. Samice pokryte są charakterystyczną wypukłą, brunatną(wiśniowobrunatną) tarczką w kształcie miseczki. Żerują w jednym miejscu przez całe swoje życie. Dorosły samiec ma 2 skrzydła i 3 pary oczu a długość jego ciała wynosi 1,7 mm o jaśniejszym kolorze niż samica. Samce latają na początku maja a ich ilość w populacji wynosi zaledwie ok. 5% Larwy w początkowej fazie są zielonkawo-żółte, następnie brunatnieją. Samice składają w okresie swojego życia ok. 1000-3000 jaj po czym zamierają.
Miseczniki te najczęściej żerują na jabłoniach i śliwach, choć atakują również inne drzewa i krzewy owocowe. Szkodliwe są zarówno osobniki dorosłe jak i larwy wysysając sok roślinny. Dodatkowo larwy wbiją kłujkę do drewna, następnie wprowadzają ślinę zawierającą substancje powodujące zamieranie komórek. Żerowanie misecznika śliwowego prowadzi do wyginania się pędów oraz ich zasychania. Występowanie tego szkodnika obniża plon owoców.
Przylepnica szklarniowa
Ten owad kosmopolityczny pochodzi z Japonii. W Polsce z reguły spotykamy go pod osłonami, ale atakuje również cisy, ostrokrzewy, berberysy, mahonie, trzmielinę a także hortensje oraz parzydło. Samica jest lekko wypukła, owalna o wymiarach 3-3,5 × 3 mm, barwy zielonkawo-żółtawej lub żółtawozielonej z wiekiem brązowawo-beżowa. Jaja są drobne, owalne i koloru różowawego. Każda samica w procesie partenogenezy składa 350–700 jaj, po czym zamiera. Samice osiągają dojrzałość od połowy maja do początku lipca i w tym czasie składają jaja do woreczków jajowych, umieszczając je na liściach i korze pędów. Wylęg następuje od początku lipca do początku sierpnia. Po osiągnięciu II lub III stadium zapadają w diapauzę i zimują. Na wiosnę dorastają i przekształcają się w samice. Samice i larwy żerują na liściach i pędach powodując ich zniekształcenie. Podczas żerowania wydalają duże ilości rosy miodowej, na której rozwijają się grzyby sadzakowe powodujące problemy asymilacyjne rośliny.
Zwalczanie szkodników
Walka z tymi szkodnikami, niezależnie od gatunku jest podobna. W przypadku ataku w domu lub w małych ilościach na roślinach ogrodowych możemy zastosować walkę mechaniczną poprzez usuwanie owadów wacikiem, ściereczką namoczoną wodą z mydłem. Można użyć również patyczka aby sobie ułatwić odrywanie szkodników. Dodatkowo miejsca po misecznikach można przetrzeć denaturatem i po chwili znowu przemyć wodą. Trzeba pamiętać aby przed zabiegiem zakryć ziemię pod rośliną. W przypadku upraw szklarniowych można spróbować walki biologicznej z wykorzystaniem błonkówki, naturalnego wroga miseczników.
Z reguły jednak będziemy zmuszeni do zastosowania bardziej radykalnej metody, czyli oprysku środkami chemicznymi. Opryski stosujemy naprzemiennie. Skutecznymi środkami będą insektycydy zawierające: acetamipryd (Mospilan 20 SP, Kobe 20 SP, Lanmos 20 SP, Sekil 20 SP) acetamipryd w mieszaninie z lambda-cyhalotryną (Inazuma 130 WG, Inpower 130 WG, Nepal 130 WG), spirotetramat (Movento 100 SC). Miseczniki zwalczamy w okresie wylęgania się i żerowania larw, czyli od lipca do września oraz na przedwiośniu, gdy larwy będą się budziły. Na przedwiośniu oraz jesienią powinniśmy wykorzystać środki oparte na olejach, które powodują duszenie się owadów. Opryski chemiczne latem wykonujemy co 3 tygodnie.
Przeczytaj również:
Najczęstsze choroby warzyw kapustnych
Mączniak prawdziwy – objawy, zwalczanie i zapobieganie
Mączniak rzekomy – objawy, zwalczanie i zapobieganie
Brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych – monilioza
Foto: Pexels i Pixabay
Witam serdecznie! Nazywam się Sebastian i jestem doświadczonym ogrodnikiem z ponad 25-letnim stażem. Moja pasja do roślin towarzyszy mi od najmłodszych lat. Już jako dziecko fascynowała mnie przyroda, a szczególnie bogactwo świata roślin, co naturalnie wpłynęło na wybór mojej ścieżki zawodowej. Ukończyłem szkołę branżową o profilu ogrodniczym, a od tego czasu konsekwentnie rozwijam swoją wiedzę i umiejętności. Ogrodnictwo to dziedzina dynamiczna i pełna wyzwań – stale pojawiają się nowe odmiany roślin, innowacje technologiczne oraz zaawansowany sprzęt. Mimo wieloletniego doświadczenia wciąż poszerzam swoje kompetencje, śledząc najnowsze trendy i zdobywając aktualne informacje. Przez lata miałem okazję pracować w różnych obszarach ogrodnictwa: – w szkółkach, zajmując się uprawą drzewek, krzewów liściastych, iglastych oraz bylin, – w szklarniach, gdzie specjalizowałem się w uprawie roślin doniczkowych, – w firmie zakładającej ogrody kompleksowo, od projektu po instalację systemów nawadniających. Dzięki tym doświadczeniom mogę nie tylko dzielić się wiedzą, ale również oferować wsparcie w zakładaniu i pielęgnacji ogrodów. Moim celem jest inspirowanie innych do tworzenia pięknych, funkcjonalnych przestrzeni, które przyniosą radość i harmonię. Zapraszam serdecznie do wspólnego odkrywania tajemnic ogrodnictwa!